อรรถกถาปุปผสูตรที่ 2

พึงทราบวินิจฉัย ในปุปผสูตรที่ 2 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า วิวทติ ความว่า ชาวโลกเมื่อกล่าวว่า เที่ยง เป็นสุข
เป็นอัตตา สวยงาม ชื่อว่าย่อมกล่าวขัดแย้งกับเราตถาคตผู้กล่าวอยู่
ตามสภาพเป็นจริงว่า ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ไม่สวยงาม
บทว่า โลกธมฺโม ได้แก่ ขันธปัญจกะ (ขันธ์ 5) ก็ขันธปัญจกะ
นั้นเรียกว่า โลกธรรม เพราะมีการแตกสลายเป็นสภาพ.
ด้วยบทว่า กินฺติ กโรมิ ความว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง
แสดงว่า เราตถาคตจะทำอย่างไร ? เพราะว่าเราตถาคตมีหน้าที่อยู่
เฉพาะก็แต่การบอกข้อปฏิบัติ ส่วนการบำเพ็ญข้อปฏิบัติเป็นหน้าที่ของ
กุลบุตรทั้งหลาย.
ด้วยเหตุผลดังกล่าวมานี้ (สรุปได้ว่า) พระผู้มีพระภาคเจ้า
ตรัสโลกไว้ 3 ในสูตรนี้ คือ ตรัสสัตวโลกไว้ในคำนี้ว่า นาหํ ภิกฺขเว
โลเกน (ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราตถาคตไม่กล่าวขัดแย้งกับโลก)
ตรัสสังขารโลกไว้ในคำนี้ว่า อตฺถิ ภิกฺขเว โลเก โลกธมฺโม (ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย มีโลกธรรมอยู่ในโลก) (และตรัส) โอกาสโลกไว้ในคำนี้
ว่า ตถาคโต โลเก ขาโต โลเก สํวฑฺโฒ (พระตถาคตอุบัติแล้วในโลก
ทรงเจริญเติบโตแล้วในโลก).
จบ อรรถกถาปุปผสูตรที่ 2